تفاوت فرمت های صوتی در چیست؟

اگر به موسیقی علاقه‌مند نیستید، تمام فرمت‌های فایل صوتی برای شما مشابه به نظر می رسند. همچنین هنگامی حرف از صدا می‌شود، فرمت MP3 بهترین انتخابتان می شود. وقتی تعدادی انتخاب مانند WAV، AAC، OGG، ALAC، WMA و … در مقابلتان قرار می‎گیرد؛ تامل خواهید کرد و احتمالا اطمینان ندارید که کدام یک از آن‌ها بهترین فرمت مورد نیاز شما خواهد بود.

بیایید به گذشته برگردیم. در ابتدا فرمت‌های صوتی را بر اساس سایز فایل انتخاب می‌کردیم چراکه محدودیت‌های فضای ذخیره‌ سازی بر روی CDها، DVDها، کامپیوترها و یا حتی موزیک‌پلیرها وجود داشت. اما با پیشرفت فناوری، هیچ‌گونه محدودیتی از این نظر دیگر وجود ندارد.

به طور خلاصه، شما باید اطلاعاتی در مورد فرمت کدگذاری صوت داشته باشید. تمام این فرمت‌های صوتی به دو دسته عمده تقسیم می‌شوند که uncompressed‌ و compressed‌ هستند. دسته compressed‌ به دو زیرمجموعه به نام‌های Lossless و Lossy تقسیم می‌شوند. با دانستن این اطلاعات می‌توانید یک انتخاب آگاهانه با توجه به نیاز خود داشته باشید. در ادامه با آی تی ویکی همراه باشید:

فرمت صوتی compressed‌un

همان‌طور که از اسمش پیداست، فایل‌های صوتی این دسته به‌هیچ‌وجه فشرده نیستند. در واقع یک کپی از فرم موجی صدای اصلی ضبط‌ شده که به فرمت دیجیتال بدون هیچ نوع فشردگی تبدیل شده است. حتی کمی از کم‌شدن حجم در این داده صوتی وجود ندارد. فایل‌های صوتی compressed‌un فضای دیسک بیشتری را اشغال می‌کنند و سایز آن‌ها ممکن است به صدها مگابایت برای یک فایل موسیقی ۱۰ دقیقه‌ای برسد. نمونه‌های آن WAV، PCM، AIFF، AU و … هستند.

فرمت صوتی compressed‌

تنها انگیزه برای فشرده‌سازی فایل صوتی، کاهش سایز آن است. اما سوالی که پیش می‌آید این است که اگر بیش از خط قرمز ادامه دهید، تا چه حد داده‌ها را از دست خواهید داد. شما می‌توانید یک فایل صوتی را بدون هیچ کاهش داده‌ای فشرده کنید و یا بر سر کیفیت توافق کرده و بیشترین کاهش سایز را داشته باشید.

فرمت صوتی Lossless

فشرده‌سازی فایل صوتی Lossless منجر به یک فایل فشرده بدون کاهش کیفیت و یا داده در مقایسه با فایل اصلی خود خواهد شد. فایل ایجادشده، کیفیت فایل صوتی compressed‌un را در کمترین فضای ممکن نگه خواهد داشت. اما فایل Lossless، ۳ تا ۴ برابر سایز بیشتری در مقایسه با ورژن Lossy خواهد داشت. WMA، FLAC، ALAC و …مثال‌هایی از این دست هستند.

گاهی، فرمت‌های صوتی compressed‌un مانند WAV، AIFF، PCM و … ممکن است پس از این که با روش فشرده‌سازی Lossless فشرده شدند، جزء این دسته قرار بگیرند.

فرمت صوتی Lossy

فشرده‌سازی Lossy، سایز فایل صوتی را بیشتر با حذف بخشی از داده صوتی کاهش می‌دهد. روش فشرده‌سازی روش علمی نظیر Psychoacoustics را شامل می شود. که الزما بر این اساس است که ما انسان‌ها چگونه صوت را دریافت می‌کنیم. به‌عنوان مثال، زمانی که صداهای زیر و بم با هم در یک فایل صوتی وجود دارند، قادر نخواهیم بود که صداهای زیر را تشخیص دهیم. به‌طور مشابه، بخش‌هایی در یک فایل صوتی وجود دارد که حذف آن بر کیفیت شنیداری تاثیری نخواهد داشت.

بیشتر اوقات، یک انسان به طور عادی قادر نیست تفاوتی بین فایل‌های Lossless و Lossy قائل شود. فایل‌های صوتی Lossy فضای کمتری نسبت به سایر فرمت‌های فایل اشغال می‌کنند. یک موسیقی MP3 ۴ دقیقه‌ای تنها ۴-۳ مگابایت فضا را اشغال می‌کند. همچنین فایل‌های صوتی با kbps یا کیلوبایت در ثانیه‌های مختلفی، مانند kbps ۱۲۸، kbps ۳۲۰ و … در فرمت Lossy وجود دارند.

فرمت‌های معروف Lossy

MP3

اصطلاحات صوتی MP3 یا MPEG تبدیل به مترادف‌های صنعت موسیقی شده‌اند. این فرمت متداول در سال ۱۹۳۳ به بازار آمد و خیلی زود به دلیل کیفیت منطقی صدا و سایز کم به‌عنوان استاندارد در نظر گرفته شد. در حقیقت در آن زمان، سایز فایل زمانی که در فضای دیسک یا ذخیره‌ قرار می‌گرفت بزرگترین رقابت محسوب می‌شد.

فایل‌های صوتی منبع یا اصلی تا جایی فشرده می‌شوند که داده صوتی زیر محدوده شنوایی انسان حذف شوند. همچنین، کیفیت صدای زمینه، که به سادگی قابل تشخیص نیست، کاهش می‌یابد.

فایل compressed یا ورژن MP3 حجم کمتری نسبت به فرمت‌های صوتی Lossless و uncompressed دارد. امروزه هیچ سیستمی در دنیا وجود ندارد که قادر به پخش فرمت MP3 نباشد.

AAC

AAC یا کدگذاری پیشرفته صدا مشابه MP3 است اما فایل‌های صوتی AAC فضای کمتری نسبت به MP3 اشغال می‌کند. راندمان بیشتری با روش فشرده‌سازی lossy دارد که کیفیت موسیقی یا هر صوت آن، با وجود سایز فایل بسیار کمتر، بالاتر است. AAC از ISO و IEC پیروی می‌کند و همچنین بخشی از مشخصات MPEG-2 و MPEG-4 است.

MP3 به یک نام آشنا بدل شده است اما درواقع بیشتر پلات‌فرم‌های مهم مانند آی تیونز، یوتیوب، اندروید، پلی استیشن و … از روش فشرده‌سازی صوتی AAC پیروی می‌کنند.

OGG یا Ogg Vorbis

OGG یک فرمت محتوی منبع و آزاد است. فرمت فایل‌های Vorbis را نگه می‌دارد و Ogg Vorbis نام دارد. فایل‌های Vorbis از روش فشرده‌سازی بهتری نسبت به MP3 یا AAC با همان کیفیت صوتی و سایز فایل کمتر پیروی می‌کنند.

اما هنوز، فایل‌های صوتی Ogg Vorbis آنقدر معروف نشده‌اند و حمایت زیادی از بیشتر دستگاه‌های صوتی معروف دریافت نکرده‌اند.

WMA

شرکت Microsoft، WMV و یا Windows Media Audio را در سال ۱۹۹۹ منتشر کرد. شامل سری کدکهای صوتی می‌شود و یک تکنولوژی اختصاصی است که بخشی از فریمورک Windows Media است. این فرمت در مقایسه با فرمت MP3 مزیت‌های کمتری دارد. هیچ برتری برای WMV نسبت به AAC و OGG وجود ندارد.

همچنین برای فایل‎‌های صوتی WMV حمایتی از سمت بیشتر playerهای معروف وجود نداشته است. WMA دارای ورژن Lossless به نام WMA Lossless است که با همان چالش‌های WMA همراه است. این فرمت فایل هم در ویندوز و هم مک بوک قابل اجرا است.

فرمت‌های معروف Lossless

FLAC

FLAC و یا Free Lossless Audio Codec یک نرم‌افزار اپن سورس است. یکی از معروف‌ترین فرمت‌های Lossless است که امروزه هم در دسترس است. FLAC می‌تواند فایل‌ صوتی خام یا uncompressed را تا ۶۰-۵۰% فشرده کند. به این معنی که یک فایل صوتی uncompressed را با تقریبا نصف حجم قبلی خواهید داشت.

بیشتر دستگاه‌ها و سیستم‌‌ها بجز دستگاه‌های Apple از فرمت صوتی FLAC حمایت می‌کنند. اگر طرفدار Apple هستید باید از فرمت ALAC استفاد کنید.

ALAC یا Apple Lossless

شرکت اپل، ALAC یا Apple Lossless Audio Codec را در سال ۲۰۰۴ منتشر کرد. اولویت فرمت اپل بود اما خیلی زود به یک فرمت اپن سورس تبدیل شد. وقتی فشرده‌سازی صوت مد نظر باشد، ALAC بازدهی کمتری نسبت به FLAC دارد. اما هنوز هم در بین طرفداران اپل، به دلیل ناسازگاری FLAC با اپل مورد استفاده است.

هر دو iOS و iTunes از ALAC حمایت می‌کنند.

فرمت‌های معروف uncompressed

تاکنون، باید به این نتیجه رسیده باشید که اگر نیاز به ویرایش فایل‌های صوتی خام دارید باید به دنبال فرمت‌های فایل صوتی uncompressed باشید.

PCM

PCM مخفف Pulse Code Modulation است. سیگنال‌های صوتی خام آنالوگ به صورت موج‌های صوتی وجود دارند. این موج‌ها بدون هیچ گونه فشردگی تبدیل به فرمت دیجیتالی تبدیل می‌شوند. نمونه‌های موجی در وقفه‌های خاصی مورد استفاده هستند جایی که هر نمونه از بیتهای دیجیتالی تشکیل شده باشد. همچنین تحت عنوان پالس هم معروف هستند.

یک نوع جانبی دیگری هم به نام LPCM یا Liner Pulse Code Modulation وجود دارد. در LPCM، نمونه‌ها در وقفه‌های خطی استفاده می‌شوند. CDها و DVDها اغلب از این فرمت فایل برای ذخیره‌سازی فایل‌های صوتی استفاده می‌کنند.

WAV

WAV مخفف عبارت Waveform Audio File است. شرکت‌های مایکروسافت و IBM به کمک هم به بازگشت این فرمت در سال ۱۹۹۱ کمک کردند. جزء معروف‌ترین فرمت‌های فایل صوتی برای ذخیره‌کردن فایل‌های صوتی uncompressed و خام در ویندوز است. این فرمت صوتی به راحتی در ویندوز ، مک بوک و سیستم‌های لینوکسی قابل اجرا است.

یک فایل WAV جزء هر دو دسته فرمت‌های فایل Lossless و Uncompressed است. در مد Uncompressed فایل‎‌های WAV در LPCM کدگذاری شده‌اند که هیچ نوع فشرده‌سازی انجام نشده است و سایز فایل بسیار زیاد است.

از طرف دیگر، در مد Lossless داده‌ها بدون هیچ کاهش کیفیت صدا و داده فشرده شده‌اند.

AIFF

AIFF یا Audio Interchange File Format مشابه فرمت WAV است. شرکت اپل این فرمت را برای سیستم‌های مک در سال ۱۹۹۸ تهیه کرد. بازهم، فایل‎های AIFF به یک فرمت lossless فشرده می‌شوند که به AIFF-C و Apple Loops معروف هستند.

ورژن غیرفشرده فایل‎‌های AIFF مشابه فرمت PCM هستند. می‌توانید فایل‌های صوتی AIFF را بدون هیچ مشکلی در ویندوز باز کنید.

چطور در مورد فرمت‌های صوتی تصمیم گیری کنید؟

مطمئنا تا الان اطلاعات کافی در مورد فایل‌های صوتی معروف به دست آورده‌اید. اما هنوز این سوال وجود دارد که چطور تصمیم گرفته شود که کدام یک مورد نیاز ما است؟ متاسفانه، یک پیشنهاد برای همه وجود ندارد. شما باید نیاز خود را بدانید و از فرمت‌های موجود انتخاب کنید.

·       چنانچه یک ادیتور صدا هستید یا کسی که قصد دارد ورژن‌های اصلاح‌شده یا تغییر یافته یک سورس فایل صوتی را تولید کند، پس باید به سراغ فرمت Uncompressed بروید.

·       اگر عاشق موسیقی هستید و می‌خواهید موسیقی مورد علاقه خود را با بهترین بلندگوها، سیستم‌های صوتی  و حتی هدفون‌ها گوش کنید، از فرمت‌های صوتی Lossless استفاده کنید.

·       اگر یک شنونده معمولی موسیقی هستید و اغلب موسیقی رایگان را به کمک اپلیکیشن‌ها یا وب‌سایت‌ها دانلود می‌کنید، به سراغ فرمت‌های صوتی Lossy بروید. این فرمت فضای زیادی اشغال نمی‌کند.