همه ما با از دست دادن دیتا چه به سبب خرابی هارد درایو و داده ها باشد یا حذف اتفاقی یک فایل، مواجه شده ایم. اگر تجربه از دست دادن مقادیر زیادی از دیتای خود را داشته اید احتمالا درباره آنچه که در ریکاوری دیتا روی می دهد، چگونگی انجام آن و هزینه ای که برایتان در پی دارد؛ شگفت زده شده اید. با آی تی ویکی همراه باشید تا این موضوع را با هم بررسی کنیم:
از دست رفتن و ریکاوری دیتا
از دست رفتن دیتا می تواند به بسیاری از اشکال روی دهد. حذف اتفاقی، خرابی هارد، باگ های نرم افزاری، خرابی داده ها، هک، حتی خرابی ساده پاور می تواند موجب از دست رفتن دیتا شود.و البته موارد استثنایی نیز نظیر هنگامی که هارد پس از سقوط هواپیما ریکاور شده است؛ وجود دارد . برخی از متخصصان ریکاوری می توانند بطور شگفت آوری داده ها را از روی حافظه های ذخیره سازی که کاملا نابود شده، بازیابی کنند.
اگر بخشی از داده استفاده شده، در هارد دیسک، یا درایو حالت جامد SSD ،USB RAID، و یا سایر حافظه های ذخیره سازی باشد؛ می توانید برای انجام ریکاوری دیتا فردی را به خدمت بگیرید( یا بعضی از نرم افزارها را خریداری کنید) ریکاوری داده به زبان ساده یعنی نجات و ترمیم داده هایی که از بین رفته اند.
البته، ریکاوری دیتا همیشه امکان پذیر نیست؛ گاهی آسیب و خرابی وارد شده به یک سیستم برای بازیابی بسیاری از داده ها می تواند شدید باشد. هرچند ریکاوری دیتا دیگر به فناوری بسیار پیشرفته بدل شده است. به عنوان مثال یک شرکت استرالیایی ریکاوری دیتا به نام Kroll Ontrack توانسته بود تا ۹۹% داده های موجود در هارد درایو فضاپیما Challenger را که به محض ورود مجدد از هم پاشیده بود را بازیابی کند.
ریکاوری دیتا به چه صورت انجام می شود؟
روش هایی که جهت ریکاوری دیتا استفاده می شود در وهله اول بستگی به چگونگی از دست رفتن داده ها دارد. بیایید با هم نگاهی به بعضی از روش های رایج بیاندازیم:
حذف فایل
جالب است؛ هر فایلی که حذف می شود عملا تا زمانی که به وسیله فایل دیگر اور رایت نشود بر روی هارد شما باقی می ماند. این بدان معناست که چنانچه سریعا اقدام کنید، شانس خوبی برای بازگردانی دوباره فایل خواهید داشت. در مورد حذف فایل، می توانید از نرم افزاری مانند TestDisk استفاده کنید، این نرم افزار از الگوریتم های پیشرفته برای جست وجو در بخش هایی از اطلاعاتی که بر روی هارد باقی مانده به منظور حدس محل هایی که فایل بطور فیزیکی در آنجا ذخیره شده است؛ بهره می گیرد. در صورتی که حدس آن درست باشد؛ خواهید توانست فایل خود را بازیابی کنید.
هرچند، انجام هرکاری در کامپیوترتان می تواند موجب اور رایت شود و احتمالا از دست رفتن دائمی فایل را در پی داشته باشد. حتی مرور صفحات وب در اینترنت می تواند موجب ایجاد کوکی یا کش در محلی ذخیره فایلی که امید به بازگردانی آن دارید؛ شود. و نصب نرم افزار ریکاوری فایل نیز نتیجه مشابه را به همراه دارد. و درصورتی که فایل اور رایت نشده باشد؛ شانس برگرداندن آن بستگی به فرمت سیستم فایل شما خواهد داشت.
به عنوان مثال، سیستم NTFS ویندوز اطلاعات توضیحی فایل نگهداری می کند. تا بعد از حذف فایل، یافتن فایل برای نرم افزار ریکاوری فایل آسان گردد. سایر سیستم ها، نظیر UTF و FAT بیشتر اطلاعات راجع به فایل را به هنگام حذف آن نابود می کنند، که یافتن فایل را برای الگوریتم ریکاوری فایل در حدس زدن محلی که فایل بر روی دیسک قرار دارد؛ سخت تر می کند.
خرابی فایل
اگر تاکنون با یکی از خطاهای دلهره آور «خرابی هارد» مواجه شده باشید، قطعا می دانید که برایتان تا چه حد مأیوس کننده خواهد بود. هرچند، هنوز امکان ریکاوری دیتا وجود دارد. درصورتی که هارد را به کامپیوتر دیگر متصل کنید؛ در خواهید یافت که تنها سیستم عامل دچار خرابی شده است و باقی داده های شما سالم هستند. در این مواقع، تنها چیزی که اهمیت دارد کپی همه چیز در یک هارد دیگر است.
مشکل دیگری که در این مرحله ممکن است با آن مواجه شوید؛ خرابی جدول پارتیشن است که ترمیم آن با استفاده از نرم افزار مناسب امکان پذیر است. چنانچه موفق به ترمیم این جدول شدید؛ بازگردانی فایل هایتان به راحتی میسر خواهد شد. و در صورتی که موفق به انجام آن نشدید؛ هنوز ممکن است از روی جدول قادر به ریکاوری اطلاعات لازم برای بازگردانی فایل ها شوید که تا حد زیادی بستگی به سطح خرابی دارد.
حتی اگر فایل هایی که در تلاش برای ریکاور کردن آنها هستید خراب شده اند، باز یک شانس وجود دارد که شما را قادر خواهد ساخت بخشهای از آن را با استفاده از نرم افزار ریکاوری بازگردانید، تا زمانی که نرم افزار بتواند فایل را بیابد، برای ریکاوری تلاش خواهد کرد. حال ممکن است نتوانید از چیزی که بدست آوردید، استفاده کنید؛ این شانس نیز همیشه وجود دارد که با بازگردانی بخشی از فایل می توانید زمان زیادی را بطور بالقوه برای ساخت دوباره آن صرفه جویی کنید.
آسیب یا فرمت سیستم فایل
مشابه حذف یک فایل، با فرمت یک سیستم فایل، اطلاعات مربوط به فایل های قبلی و ساختار دیسک نابود می شود؛ اما مقدار داده ای که پاک می شود بستگی به سیستم فرمت دارد.
برای مثال، فرمت FAT نابودی مقادیر زیادی از داده ها و بازنویسی آن بخش از دیسک با صفرها را به دنبال دارد که بطور قابل توجهی احتمال اینکه بتوانید داده های خود را ریکاوری کنید؛ کاهش می دهد. برخی از سیستم های فایل نظیر NTFS درصورتی که توسط سیستم فایل یکسان اور رایت شوند؛ دارای بالاترین احتمال ریکاوری هستند، در حالیکه سایرین در چنین شرایطی عملا شانس کمی برای ریکاوری دارند. رایت XFS بر روی FAT موجب افزایش احتمال ریکاوری برای فایل های FAT می شود.
در مواردی که سیستم فایل آسیب می بیند، شمار فایل هایی که قابل ریکاوری هستند بستگی به میزان آسیب دارد و اینکه چه اطلاعات تخصیصی هنوز برای نرم افزار ریکاوری در دسترس هستند. درصورتی که اطلاعات لازم برای نرم افزار ریکاوری جهت ترمیم سیستم فایل مهیا باشد و دقیقا محل فایلهای قبلی را مشخص کند؛ قادر به ریکاوری مقداری از آن خواهید بود.
آسیب فیزیکی درایو
ریکاوری فایل هایی که حذف یا فرمت شده اند در واقع به نوعی خارج کردن فایل های موجود در درایو آسیب دیده به درایو دیگر محسوب می شوند. از این رو روشهای فنی موثری برای نصب و اجرای نرم افزار ریکاوری وجود ندارد. بهترین کار در رابطه با آسیب های شدید تحویل هارد به متخصصین این حوزه است که ان هم معمولا با جدا سازی اجزای هارد همراه است.
باز کردن هارد بدون آسیب به آن بسیار مشکل است. و متخصصین آن تنها آنها را داخل اتاق تمیز (Clean Room) باز می کنند؛ جایی که دارای محیط کاملا کنترل شده ای از هر گونه آلودگی و گرد و غبار است. حتی نشستن ذره ای از غبار بر روی صفحه هارد می تواند سبب ایراد در خواندن و نوشتن و افزایش آسیب به هارد شود. الکتریسیته ساکن نیز می تواند به درایو آسیب وارد کند از این رو در این اتاق ها ابزارهایی که استفاده می شوند و لباسی که تکنیسین ها می پوشند همگی برای حداقل کردن میزان الکتریسیته طراحی شده اند.
هنگامی که یک هارد به علت آسیب فیزیکی دچار خرابی می شود؛ این آسیب می تواند ناشی از عواملی، نظیر شکسته شدن برد کنترلر یا شکستگی هد باشد. در بعضی مواقع این آسیب ها می تواند با تعویض بخش شکسته تعمیر شود اما بطورکلی، درصورتی که آسیب فیزیکی به هارد وارد شود، نیاز به اقدامات جدی متخصصین این حوزه است.
چنانچه درایو خود را تحویل متخصصین ریکاوری دیتا دهید، آنها برای بازسازی اجزای هارد جهت ایجاد یک امیج از دیسک و تعمیر بخش های معیوب به نحو احسن با استفاده از نرم افزار پیشرفته مراحلی را طی می کنند. که هزینه بازسازی و فناوری ایمیج اختصاصی و تعمیر و نگهداری در اتاق تمیز برای ریکاوری دیتا را می تواند تا چندین هزار دلار بالا ببرد.
ریکاوری دیتا در درایو حالت جامد
با ظهور الترابوک ها درایوهای حالت جامد بیش از پیش در حال رایج شدن هستند. بدیهی است از آنجایی که مدت زیادی از عمر SSDها نمی گذرد، ریکاوری دیتا از آنها نیز به مراتب بسیار مشکل تر از ریکاوری از هارد دیسک ها می باشد. اگرچه، تکنیک هایی که برای ریکاوری داده های حذف یا فرمت شده استفاده می شود؛ یکسان هستند. به همان نسبت که فناوری بکار رفته در SSDها جدید است. هزینه ریکاوری دیتا از درایو حالت جامدی که دچار آسیب شده است می تواند بسیار گران تر تمام شود.
بهترین پیشنهاد برای شما
نرم افزار ریکاوری دیتا و متخصصین می توانند بصورت حرفه ای داده های شما را بازیابی کنند. اما هزینه بالا و مدت زمانی که برای اینکار سپری میشود می تواند پر مخاطره باشد. بهترین راه حلی که که می تواند مانع از دست رفتن دیتا در دراز مدت شود، گرفتن تعداد زیادی بک اپ است. استفاده از سرویس دهندگان بک آپ ابری و یا نگهداری بک اپ در یک هارد مجزا می تواند راه حلی مناسبی برای جلوگیری از این دست مخاطرات محسوب شود.
آیا تاکنون از نرم افزارهای ریکاوری دیتا و متخصصین این امر برای ریکاوری بهره جسته اید؟ تجربیات خود را با ما در میان بگذارید:
مرور کلی
ممنون . خسته نباشین 😉